Laatst sprak ik met een kennis over cultuurverschillen. Wat volgens hem het grootste verschil was was het verschil tussen een Nederlandse begrafenis en een Surinaamse begrafenis. Hoewel er bepaalde elementen zeker overeen komen was er toch een duidelijk verschil.
Parallellen en verschillen
Er zijn een aantal belangrijke stappen die plaatsvinden tijdens een Surinaamse begrafenis. Een van de dingen die duidelijk verschild is dat er vaak voor repatriëring word gekozen. Dat is meer een lokaal aspect dan een inherent aspect. Daarnaast is een ander belangrijk aspect de rituele bewassing. Maar het meest bekende aspect zijn de dragiman, de dragers. Deze voeren soms uitgebreide danspassen uit. De redenen hiervoor lopen uiteen. Soms is het puur uit traditie. Dat is vergelijkbaar met waarom we bepaalde dingen uitvoeren tijdens Nederlandse begrafenissen. Een andere reden is het idee dat door pasjes te maken in plaats van recht te lopen men kwade geesten op een dwaalspoor kan zetten zodat deze de overledene niet kunnen vinden wanneer deze begraven word. Voor sommigen is het ook een andere insteek naar wat voor rol overlijden heeft in het leven.
Een andere kijk
Dit laatste aspect, deze opgewektere kijk, het idee van weer thuiskomen in huis van de Heer is iets wat veel mensen trekt. Deze wi kan doe is tegenwoordig ook bekend online. Het is een kort clipje van Ghanese dragiman met muziek eronder dat veelvuldig geknipt en geplakt word. Hiermee is er ook toegenomen aandacht voor dit Winti gebruik. Het opgewekte aspect heeft daar wel een andere invulling. Het aspect van de terugkeer naar het huis van de Heer is een unieke combinatie van de Winti ritueelen die vervlochten zijn geraakt met christelijke gebruiken in Creoolse gemeenschappen. Daardoor zijn er een aantal nuances anders. Zo is bijvoorbeeld het idee dat je kwade geesten op een dwaalspoor kan zetten minder frequent in de Creoolse traditie.
Andere aspecten
Naast de rituele bewassing en de wi kan doe zijn er ook andere aspecten. Zo is er een moment van zang de dag voor de begrafenis. De Singi Neti is nog steeds een heel populair gebruik. Andere aspecten als de thuiswaak waar men voedseloffers brengt en eten, spiegels en de overledene worden bedekt komen nog steeds voor maar worden minder frequent gedaan dan de vorige elementen. Al met al vind ik het iets moois hebben. Waar een Nederlandse begrafenis sober is zie ik ook de zaak voor een sterkere viering van het leven.